03 Mar Norveški istraživači otkrili molekul koji ubija maligne ćelije
Dobre vesti nam danas stižu iz Norveške: grupa istraživača pod imenom Maribu iz istraživačkog centra Univerziteta u Tromseu je otkrila molekul koji ubija najagresivniji tip raka dojke.
Slika: YouTube screenshot
Istraživanje morskih dubina
Molekul je otkriven u morskoj životinji koja se zove hidroid kojeg čini kolekcija ćelija koje po obliku podsećaju na biljku iako je zapravo reč o životinji (lat. thuiaria breitfussi), a koja je pronađena na morskom dnu gde i raste. Do ovog otkrića su naučnici došli sasvim slučajno: istraživači Univerziteta u Tromseu su pronašli životinjicu prilikom istraživanja i sakupljanja uzoraka iz mora i sa morskog tla u blizini ostrva koje se zove Bjerneja (norv. Bjørnøya). Nakon prikupljanja biljnog i životinjskog sveta koje živi u moru i na morskom dnu, uzorci se nose u laboratotiju i testiraju na različita bioaktivna jedinjenja koja bi mogla imati pozitivan uticaj na zdravlje ljudi. U laboratoriji je hidroid naučnicima privukao pažnju svojim svojstvima jer se već u ranoj fazi istraživanja pokazalo da ova životinja u sebi sadrži supstancu ili supstance koje ubijaju pojedine maligne ćelije. Zbog toga je više različitih ćelija koje čine građu hidroida bilo testirano kako bi se otkrilo od kojih supstanci i jedinjenja je ovaj organizam izgrađen.
Nepoznati molekul
Izolovanje molekula koji ubija maligne ćelije i utvrđivanje njegove strukture se pokazalo izuzetno dugotrajnim i napornim radom jer se uobičajene metode nisu mogle primeniti. Zbog toga je od otkrivanja molekula do objavljivanja vesti prošlo više od 8 godina. Istraživači su naime još 2011. godine pronašli ovaj hidroid, ali su tek početkom ove objavili svoje otkriće. Napokon su uspeli da izoluju molekul koristeći specijalni mikroskop izuzetno visoke rezolucije, i tada su shvatili da je molekul koji napada i ubija ćelije raka prvi put viđenupravo pod njihovim mikroskopom.
Testovi uticaja molekula koji je izolovan iz hidroida su pokazali da on nije imao nikakav ili j vrlo mali uticaj na više vrsta ćelija, ali je najveći pozitivni uticaj imao na ćelije jedne vrste karcinoma. Najvažnije otkriće ove grupe naučnika je naime da ovaj molekul ubija maligne ćelije najagresivnijeg tipa raka dojke, tzv. trostruko negativnog raka dojke. Ovaj tip kancera karakterišu tumori koji ne ispoljavaju receptor estrogena (ER), receptor progesterona (PR) i receptor HER2 gena, i predstavljaju značajni klinički izazov jer ovi kanceri ne reaguju na endokrinu terapiju i druge dostupne ciljane agense. Statistički podaci pokazuju da čak 10-20% žena koje obole od kancera dojke imaju ovaj najteži oblik maligniteta. Hemioterapija je i dalje oslonac lečenja trostruko negativnog raka dojke, ali njena ograničenja treba da se prevaziđu u narednih nekoliko godina. Trenutno ne postoji jasno definisan dokazani agens koji ciljano deluje kod ove trostruko negativne bolesti, i zato je ovo otkriće norveških naučnika izuzetno značajno i privuklo veliku pažnju stručnjaka i javnosti širom sveta.
Od otkrića do leka
Optimizam i dobre vesti se nastavljaju: ovaj molekul ubija samo maligne ćelije dok zdrave ne napada, što je isti uticaj koji hemioterapija ima na ljudski organizam. Ovi naučnici podvlače da je budućnost medicine upravo u dobrobiti i pozitivnim uticajima koje različiti vidovi lečenja imaju na naš organizam i zdravlje generalno, a koje podrazumeva smanjenje štetnih i neželjenih dejstva. Naučnici se nadaju da će jednog dana od molekula koji je pronađen u hidroidima uspeti da razviju lek, iako podvlače da je rad na leku dugotrajan, zahtevan i obiman. Takođe navode da živi svet koji živi u morima i okeanima predstavlja veliki potencijal za lečenje i smatraju da u budućnosti treba više pažnje i sredstava usmeriti ka izučavanju tog dela prirode. Poznato je da se čak 60 % lekova bazira na prirodnim lekovitim supstancama, pre svega na biljnim, i da smo tek na početku otkrivanja potencijala koje postoji u morima i okeanima.
Rezultati istraživanja su objavljeni u poznatom medicinskom časopisu Journal of Medical Chemistry, a rad u kojem su navedeni i rezultati dobijeni u laboratorijskim uslovima se može pročitati ovde.
Izvori:
https://forskning.no/havet-kreft-medisin-og-helse/molekyl-fra-havet-dreper-brystkreftceller/1609888
http://icepeople.net/tag/norwegian-school-of-fisheries/
Udruženje medikalnih onkologa Srbije – http://umos.org.rs/wp-content/uploads/2015/06/Abstract-book-10th-conference.pdf
No Comments